Op pad met Martijn Guichelaar en André van Wijngaarden
Martijn werkt al ruim 20 jaar bij HHSK en mag zich sinds dit voorjaar vanuit de afdeling Waterkeringen en Wegen bezighouden met biodiversiteit.
“Biodiversiteit is inmiddels opgenomen in het Waterbeheerprogramma. We werken als organisatie al lang samen met de natuur. Nu gaan we een stapje verder en kijken we waar kansen liggen. We puzzelen met de bestaande budgetten en werkwijze, met als doel de biodiversiteit te verbeteren voor een ecologisch gezond en veerkrachtig blauwgroennetwerk van dijken, wegbermen, watergangen en eigen terreinen”, vertelt Martijn.
Biodiversiteit gaat wereldwijd en nationaal sneller achteruit dan ooit te voren. Door een hele reeks oorzaken, zoals bijvoorbeeld droogte, voedselrijkdom, bestrijdingsmiddelen, verstedelijking en intensief landgebruik en versnippering nemen soorten en aantallen snel af.
Waar liggen de kansen?
Er liggen concrete kansen om bij beheer en onderhoud en bij de uitvoering van onze projecten de biodiversiteit te herstellen.
“Het verbeteren van de biodiversiteit is geen opdracht die bij mij en een paar collega’s is gelegd, maar een houding, een manier van werken die voor iedereen geldt. We willen graag iedereen inschakelen die met de buitenruimte bezig is. De man op de trekker, de beleidsmaker, de projectleider, iedereen kan bijdragen”, aldus Martijn. “We zetten daarom in op bewustwording. Dit najaar bieden we de cursus Kleurkeur aan samen met Prachtlint en werken we aan zogenaamde biodiversiteitsprofielen waarin suggesties worden gedaan wat je kunt doen binnen een project.”
“Door in de breedte van het hoogheemraadschap met biodiversiteit bezig te zijn word ik bij verschillende vraagstukken en projecten betrokken met vragen over biodiversiteit. Dat varieert van het geven van een advies; ‘pas inheemse beplanting toe’ tot zoeken naar mogelijkheden voor natuurcompensatie bij grote projecten. Het mooiste is om bezig te zijn met collega’s die het belang van meer biodiversiteit zien en ideeën hebben, maar er zelf geen handen en voeten aan weten te geven.”
Maaien voor meer planten
We deden dit interview op onze locatie Zuidbroek in Berkenwoude. In de Krimpenerwaard maaien we alle bermen langs de wegen die wij in beheer hebben. Het is een groen gebied, een echt polderlandschap, waar we al jaren het onderhoud doen.
Gras, riet en brandnetels zie je het meest terug in de bermen. “De grond van de bermen is erg voedselrijk. Doordat we de bermen maaien en het maaisel laten liggen, komen de voedingsstoffen uit het maaisel in de grond terecht. Veel planten doen het juist beter op minder voedingsstoffen”, vertelt Martijn. Dit najaar hebben we er voor gekozen om bij het maaien ongeveer 10% te laten staan. In het hogere gras kunnen insecten en andere dieren overwinteren.
In het waterbeheerprogramma was een nieuwe maai-zuigmachine opgenomen als investering. Hiermee wordt al het maaisel direct opgezogen zodat het afgevoerd kan worden en gecomposteerd. “Zo’n machine kost ruim twee ton. Veel geld voor iets wat we misschien ook zelf aan onze bestaande maaimachine kunnen toevoegen. En dat gaan we nu ook doen”, vertelt André. Dat is echt de kracht van dit team vult Martijn aan. Je gaat met ze in gesprek over wat we willen bereiken. Na wat sceptische reacties wordt er al snel meegedacht en komen ze zelf met praktische oplossingen die goedkoper zijn en in de praktijk beter werken. Zo legt iedereen een deel van de puzzel. Komend jaar hopen we met deze maaimethode in enkele bermen te beginnen om ervaring op te doen.
Verschillende soorten planten, trekken meer insecten aan. Door na het maaien het maaisel weg te halen, krijgt de bodem minder voedingsstoffen en krijgen andere planten meer kans. De bermen worden meer divers. “Dat duurt jaren’, vertelt André. “Maar als je er nooit mee begint, zal er ook nooit iets veranderen.”
Beheer van eigen terreinen
De biodiversiteit kan al opleven door kleine aanpassingen of andere keuzes. Inzaaien met een bloemenmengsel of plaatsen van nestkasten. Je kunt er ook voor kiezen om vrijkomend materiaal niet af te voeren, maar te gebruiken. Bijvoorbeeld snoeiafval voor een takkenril. Biodiversiteit hoeft dus niet duurder te zijn, maar kan zelfs geld schelen.
Op dit moment wordt het bestek voor het terreinbeheer van de eigen terreinen verbeterd. Een mooi moment om na te gaan of er ruimte is voor een meer ecologisch beheer. Voor Martijn is het belangrijk om in zijn rol niet alleen met vragen te komen, daar zitten collega’s niet op te wachten, maar juist met antwoorden en hulp. “Op het moment dat iemand iets wil doen aan het verbeteren van de biodiversiteit binnen zijn of haar project of afdeling, en niet precies weet hoe, dan ga ik graag op zoek naar antwoorden. Hoewel we binnen het programma Duurzaamheid geen budget hebben voor biodiversiteit, zijn er meer dan genoeg middelen aanwezig in de organisatie om stappen te maken.”